"Достары мен көршілерінен ұсыныс хат алып келуі керек": бала асырап алу үшін шетелдіктерден не талап етіледі?

Бала кезінде Бельгия асып, бірнеше жыл өткен соң елге келіп анасын іздеген Жәнібектің оқиғасы күллі қазақтың жүрегін қан жылатты. Күн сайын оқиғаға қатысты түрлі дерек пен дәйек ашылып жатыр. Осы орайда Massaget.kz тілшісі асырап алынған балалар туралы деректерді анықтау мақсатында ресми органға сауал жолдады.

Материалдың толық нұсқасын мына сілтеме арқылы Massaget.kz сайтынан оқи аласыздар.

"Баланың наласы мен обалы кімге?"

Бұған дейін Сенат депутаты Дархан Қыдырәлі депутаттық сауалында ел білмейтін біраз былықты ашты. Оның сөзінше, Оңтүстік Африка еліне кеткен 30 баладан хабар жоқ. АҚШ-тағы 104 бала мен Белгиядағы 113 баланың тағдыры белгісіз. Ең сорақысы 1999 жылға дейін елімізден қанша жетім бала шетелге кеткені туралы мүлде мәлімет жоқ екен.

"Талай тағдырлар талқандалған 90-жылдары безбүйректер сатқандардың жарасы жазылар. Ал баланың наласы мен обалы кімге?" - деген еді депутат.

• Қазақстандықтар кейінгі 3 жылда қанша бала асырап алды?

Балалардың құқығын қорғау комитетінің Massaget.kz-ке берген ресми жауабына сүйенсек, кейінгі үш жылда (2021, 2022, 2023 жылдары - еск.) қазақстандық азаматтар жетім балалар мен ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балаларға арналған ұйымдардан 568 бала асырап алған (2021 жылы 136 бала, 2022 жылы 206 бала, 2023 жылы 226 бала).

• Тәуелсіздік жылдарынан бері қарай қанша бала шетелге кетті?

Ведомствоның жауабына сүйенсек, 1998 жылғы 17 желтоқсанға дейін бала асырап алу ісін консулдық жүргізген. Осылайша, комитет 1991 жылдан бері қанша бала шетелге кеткені туралы нақты деректі ұсынбады.

"1999 жылдан 2011 жылға дейін шетелдіктер Білім министрлігінен тыс ҚР консулдық мекемелері арқылы қорғаншылық және қамқоршылық органдарына тиісті құжаттарды ұсынып, бала асырап алу туралы өтінішпен жүгінді. 2011 жылы "Неке (ерлі-зайыптылық) және отбасы туралы" ҚР кодексі қабылданды, онда шетелдіктердің асырап алу тәртібі айқындалды және шетелдік азаматтар асырап алған балалардың тұру, оқу, денсаулық жағдайын бақылау регламенттелді", - деп жазылған ведомство жауабында.

Қабылданған кодекске сәйкес шетел азаматтарының бала асырап алу рәсімін тек аккредиттелген коммерциялық емес агенттіктер қарастырады екен. Сонымен қатар, кодекстен кейін ҚР Оқу-ағарту министрлігі Балалар құқығын қорғау комитетіне шетелдік агенттіктерге Қазақстан аумағында бала асырап алу рәсімі және кейін бақылауға рұқсат беру міндеті жүктеліпті.

"2013 жылдан бастап қазіргі уақытқа дейін шетелдік азаматтар 158 қазақстандық баланы асырап алды, олар бойынша жыл сайын есептер ұсынылады", - деп жазылған ведомство жауабында.

Материалдың толық нұсқасын мына сілтеме арқылы Massaget.kz сайтынан оқи аласыздар.